युगौँदेखि बञ्चित मुसलिम समुदायबाट अधिकारको आवाज उठ्यो

कपिल तामाङ

दिल्ली चुनाव प्रचारको भाषणमा गृहमन्त्री अमित शाहले भने “तपाईहरूले इभीएमको बटन यसरी दवाउनु पर्छ कि त्यसले शाहीन बाग थर्कोस्।” उत्तर प्रदेशका मुख्यमन्त्री योगी आदित्यनाथले भने “यदि तिनी (प्रदर्शनकारी)-हरू तर्कले मान्दैनन् भने पुलिसको गोलीले मान्ने छन्।” 

‘दिल्ली विधानसभा चुनाव कसरी जित्ने?’ भन्ने भाजपालाई ‘शाहीन बाग’ नै यस चुनावको बिग एजेन्डा भएको थियो। शाहीन बागमा भइरहेको विरोध प्रदर्शन दिल्लीको एउटा क्षेत्रीय प्रदर्शन मात्र नभएर देशव्यापी चलिरहेको आन्दोलन अनि एनआरसी र सीएए-को बिरुद्ध उठिरहेको आवाजको प्रतीक पनि बनिसकेको छ। अब यसले विश्वको ठूल-ठूला आन्दोलन जस्तै इजिप्टको तहरीर ‘स्क्वाईर, तुर्कीको तक्सिम ‘स्क्वाईर अनि न्यु-योर्कको वाल स्ट्रिट आन्दोलनसँग आफ्नो नाम जोडिसकेको छ। हरेक दिन शाहीन बाग उभिँदा देशको कुना काप्चाहरूमा पनि नयाँ शाहीन बागहरूले जन्म लिरहेका छन्। कलकत्ताको पार्क सर्कसमा, लखनउको घण्टा घरमा, बङ्गलोरको मज्जिद रोड आदिमा नयाँ नयाँ शाहीन बाग बनिसकेका छन्। 

आज शाहीन बागमा देखिरहेको धर्ना प्रदर्शन पटक्कै साधारण होइन। यो प्रदर्शनको छुट्टै विशेषता छ। कुनै पनि विरोध कार्यक्रम वा धर्नामा भाषण सकेेपछि मानिसहरू आ-आफ्ना घर जान्छन्। धर्नास्थल र बाटाहरूमा फ्याकिएका पर्चा, पोस्टर र प्लेकार्डहरू हुन्छन्। तर शाहीन बाग बैग्लै बनिसकेको छ। यहाँ नानीहरू आमाहरूसँग बस्छन्, उमेर पुगेका बुढा-पाखाहरू स्टेज छेउ बस्छन, घरबाटै खानाहरू ल्याइने गर्छन्, नक्शा कोर्छन्, गीत गाउछन्। बच्चाहरूको पढाई धर्नास्थलमै भईरहेको छ। डाक्टरहरूले धर्नास्थलमै रोगीको जाँच गरिरहेका छन्। भजन-किर्तन पनि धुमधामले हुन्छ।

 हतियारधारी पुलिस-प्रशासनको सामु सङ्कल्प लिएर उभिएको छ शाहीन बाग। क्रान्ति आखिर आम मानिसहरूको पर्व न हो !

तर कोही भन्छन्, “के हुन्छ धर्ना गरेर? मोदी-अमित शाहले त प्लान बदलिने होइन!” 

देश स्वतन्त्र भएदेखि आज पहिलो चोटी यस्तो ढङ्गमा मुसलमानहरूले आफ्नो पीर, व्यथा र सपनाहरू व्यक्त गर्ने नयाँ राजनैतिक संस्कार पाएका छन् शाहीन बागमा। मोदी सरकार आएदेखि भीडको आक्रमणले तर्सित थिए उनीहरू। अयोध्या फैसला हुँदा मौन थिए उनीहरू। तर आज शाहीन बागबाट बोल्न थालेका छन्। सत्ता अघि वर्षौदेखि मौन बसेको समाजले आवाज उठाउन थालेका छन्। शाहीन बागमा बस्ने युवा-पिडी, महिलाहरू सचेत अनि सतर्क छन्। तर्क गर्न खपिस छन्। राजनीतिक चर्चा चाहन्छन्। यो ठुलो उपलब्धि हो। 

मुसलमान समुदाय लामो समयदेखि राजनीतिक मौनतामा थियो। यो समुदायलाई केवल भोट ब्याङ्कको रुपमा मात्र प्रयोग गरिन्थ्यो। सेकुलर भारतमा मुसलमान समुदायलाई भोट बयाङ्क बनाउने र हेयको दृष्टिले हेर्ने काम बिगतमा कङ्ग्रेस सत्ताले पनि गरेकै हो। भाजपाले त झनै यो राजनीतिक हेराइलाई उग्र बनाइ दिएको छ। मुसलमानहरूको मौनताले हिन्दूत्त्वको आफूहरू प्रतिको नफरत कहिले पनि कम भएन। त्यसैले आज मुसलमानहरू बोल्न बाध्य भएका छन्। धार्मिक मुद्दा मात्र नभएर आर्थिक अनि सामाजिक संकट बिरुद्धमा पनि उनीहरूको आवाज बुलन्द भएको छ।

शाहीन बागको दैनिक प्रदर्शनमा सामेल हुने मुसलमान समुदायका वर्तमान जमानले आफ्नै समुदायका कट्टरवादी मानसिकताबारे पनि खुलेर आवाज उठाउन थालेका छन्। जस्तो कि— सतही दृष्टिकोणमा सजातीय देखिने मुसलमान समुदायमा पदानुक्रम प्रथा व्यापक देखिन्छ। समुदायका यस्तै रूडीवादलाई नै किनाराकृत युवा/महिलाहरूले तोड्ने प्रयास गरिरहेका छन्। राजनीतिक औसरवादमा डुबेका मुसलमान समुदायका तथाकथित नेतृत्वहरू समेत शाहीन बागको प्रदर्शनदेखि असुरक्षित अनुभव गरिरहेका छन्। 

 साक्षरताको आँकडाअनुसार मुसलमान समुदायको संख्या 42.7 प्रतिशत छ। जो जनजाति, अनुसूचित जनजाति र अन्य पछौटे वर्गको तुलनामा सर्वाधिक हो। तर उच्चस्तरीय शिक्षा, सर्विस सेक्टर, सरकारी काम, पुलिस-सेना आदि क्षेत्रमा मुसलमानहरू नितान्तै कम संख्यामा छन्। उनीहरूको धेर संख्या केवल जेलमा छन्, कैदीको रूपमा। यस देशको राजनीतिलाई गहन अध्ययन गर्नु हो भने हामी पाउँछौँ ‘मुसलमान समुदायलाई केवल साम्रदायिक हिंसाको मुद्दा बनाएर भोटको राजनीति प्रयोग गरिएको छ’।

स्वघोषित सेकुलर राजनीतिक दलहरूले पनि सधैं उनीहरूलाई मौनता नतोड्ने आग्रह गर्दै आइरहेका छन्। राजनीतिक मौनता कतिसम्म रोकिन्छ र? आज मुसलमान समुदाय नयाँ रुप, नयाँ अवतार लिई अघि आउँदै छ। यो लडाई गरिमा र अस्तित्वको हो, समानताको पनि। त्यसैले त प्रतिदिन शाहीनबागमा नानाथरीका प्रगतिशील जनताको उभार छ।