खुशीयाली घटेको घटेकै छ, असमानता बढ़ेको बढ़ेकै छ !

निकिता लामा

संसारका जम्मै देशहरू मध्ये भारतले एक प्रमुख दुखी देशको दर्जा हासिल गरेको छ। आकड़ा अनुसार, यहाँसम्म कि पाकिस्तान वा बङ्गलादेश भन्दा पनि भारतमा खुशियाली कम्ती नै छ!  

संयुक्त राष्ट्रले पेश गरेको वर्ल्ड ह्यापीनेस रिपोर्ट 2017-अनुसार भारतको क्रम 122 छ, जब कि विगत वर्ष भारतको स्थान 118 मा थियो। चीन, पाकिस्तान, नेपाल वा इराक जस्ता देशहरू पनि भारतभन्दा अगाड़ि नै छन्।  यस रिपोर्टअनुसार नर्वे संसारको सबभन्दा खुशीयालीको देश हो। त्यसपछि क्रमैले डेनमार्क, आइसल्याण्ड, स्विजरल्याण्ड अनि त्यसपछि  फिनल्यान्ड। अर्कोतिर, सेन्ट्रल अफ्रिकन रिपब्लिक यस तालिकाको सबभन्दा तल छ। 

भारतको छिमेकी आठवटा देशहरू अर्थात् सार्क देशहरू मध्ये पाकिस्तान 80 नम्बरमा, भुटान 97मा, नेपाल 99मा, बङ्गलादेश 110मा अनि श्रीलङ्का 120औ स्थानमा छ। माल्दिभ्सको आँकड़ाहरू यस तालिकामा छैन। त्यसोभए, सार्क देशहरूमध्ये सबभन्दा दुखी देश भारत नै हो!

यो तालिका बनिन्छ आय, आयु-सम्भाव्यता (life expectancy), सामाजिक सुरक्षाहरूलाई मानिसहरूले कतिको महत्त्व दिन्छन्, व्यक्ति-स्वतन्त्रता अनि  समाजको उदारतामाथि। यस रिपोर्टमा अझ प्रतिव्यक्ति आय, सामूहिक विश्वास अर्थात् सरकारी कामहरू र व्यापारहरूमा भ्रष्टाचारहीनता, अनि सामाजिक-आर्थिक असमानतालाई पनि गनिन्छ। हाम्रो देशमा यी सबै मापदण्डको हालत कस्तो नराम्रो छ, त्यो त हामी सबैलाई नै थाहा छ। यसै सन्दर्भमा आइपर्छ अझै एक रिपोर्टको कुरा।  

अमेरिकाको फोर्ब्स म्यागजिनले संसारका अरबपतिहरूको तालिका प्रत्येक वर्षझैं यसपालि पनि हालैमा प्रकाशित गऱ्यो। भारतको मुकेश अम्बानी संसारको 33औ धनी मान्छे हो, उसको सम्पत्तिको परिमाण 1,51,299 करोड़ रुपियाँ! जब कि 26 करोड़ भारतीयले महिनामा 2400 रुपियाँ कमाउछन्! अदानी ग्रुपको स्थापना गर्ने गौतम अदानीको सम्पत्तिको परिमाण 42,410 करोड़ रुपियाँ। अम्बानी र अदानी दुवैजना हाम्रो देशमा सत्तारुढ़ भाजपाको खास पृष्ठपोषक हुन् भन्ने कुरा त हामी सबैलाई नै थाहा छ! 

मोबाइल वालेट पेटीएमको मालिक विजय शेखर शर्माको स्थान 1567मा छ भने उसको जम्मा सम्पत्ति 8,481 करोड़ रुपियाँ हो। फोर्ब्सअनुसार, नोटबन्दीको निकै फायदा पेटीएमले उठाएको छ। यस तालिकामा 814 औ स्थान लिएर प्रवेश गरेको छ आचार्य बालकृष्ण, जो योग गुरु रामदेवको साथी र पतन्जली आयुर्वेदको 97% सेयरको मालिक हो। उसको जम्मा सम्पत्तिको परिमाण 1631 करोड़ रूपियाँ हो।  

यस तालिकामा सर्वोच्च स्थानमा लगातार चौथोपटक आएको छ माइक्रोसफ्टको प्रमुख बिल गेट्स। अमरिकी प्रेसिडेन्ट डोनल्ड ट्रंप 544 औ स्थानमा छ, उसको सम्पत्ति 3.5 बिलियन डलर। अमेरिकामा अरबपतिको सङ्ख्या 565 जना हो भने चीनको 319 जना, जर्मनीको 114 जना र त्यसपछि अरबपतिको सङ्ख्याको हिसाबले चौथो स्थानमा भारत छ, 101 जना अरबपति लिएर! जुन भारतमा 57 जना अरबपतिको हातमा जति सम्पत्ति छ, कुल जनसंख्याको तल्लो स्तरको 70% को हातमा पनि त्यतिनै छ! 

देशमा जहाँ यति धेर सम्पत्ति भएको मानिसहरू छन् अर्को तिर धेरै सङ्ख्यामा साधारण जनतालाई भने दिनमा 20 रु. कमाउनु पनि गाह्रो छ। सरकार बदलिदै गर्छ, तर देशको खुशियाली हराउदै जादैछ भने असमानताको खाड़ल दिनदिनै बढ़िरहेको छ!