लेखनाथ छेत्री
क्लास केजी वानमा आइपुग्दा मरेर पेनसिल समात्न सुकें। तर सिक्नु अझ धेरै बाँकी थियो। एउटा अक्षर कागजमा कोर्न नआउने। एमपी सरले मेरो देब्रे हात समातेर भने- 'देब्रे हात चलाउनेहरु ज्ञानी हुन्छन्। धेरै पढ्छन्।' मेरो देब्रे हातमा पेनसिल थियो। मेरो हात समातेर एमपी सरले खातामा एक अक्षर कोरे अनि भने- ए। यसरी ए लेख्नमा मेरो अलिकति पनि बल खर्च भएन। किनकि त्यो अक्षर मैले लेखेको थिइन।
काम बुझाइसकेका साथीहरुमा कौतहुलता थियो। उनीहरु अगाडि मलाई दुखी नबनाउन सरले रातो कलम झिकेर त्यो अक्षरमाथि एउटा लामो राइट कोरे। म खुशीले गदगद हुँदै खातालाई छात्तिमा टँसाएर बेञ्चमा बस्न गएँ।
जिवनमा पहिलोचोटि पाएको राइटलाई खुब मुसारें। घरमा बाआमालाई देखाएँ। साँझपख ठूलो क्लासमा पढ्ने दिदीको कुनै पनि तस्वीरमा जुंघा बनाइदिने आदत याद आयो। मलाई पनि त्यो राइटको जुंघा बनाइदिन मनलाग्यो। बनाइदिएँ। अब राइटको पनि जुंघा हुन्छ? कत्ति कोसिस गरेँ। ठ्याम्मै जुंघाजस्तो भएन।
भोलिपल्ट एमपी सरले मेरो खाता खोले। हिज लेखेको ठाउँ हेरिनसक्नुको मैला थियो। वास्तवमा राइटको जुंघा बनाइदिने मेरो असंख्य कोशिशको धर्सा थियो त्यो मैला। एमपी सरले मतिर हेरेर खुब माया गरेर भने- 'खाता किताब ईश्वर हुन्। सफा राख्नु।'
मलाई एमपी सरको कुरा मान्नु मनलाग्यो। कारण कुरा मान्नेहरुलाई एमपी सर मिठाई बाँड्थे।
अघिल्लो बर्षजस्तै त्यो बर्षपनि एक अक्षर लेख्न नसिकी परीक्षा आयो। जताभाबी जेसुकै कोर्नुभन्दा एमपी सरको कुरा मानेर केही नलेखी साधा उत्तरकागज बुझाएँ।
त्यो साल अङ्ग्रेजीमा एमपी सरले मलाई पाँच अंक सफाइको लागि दिए।
*****
पास हुने साथीहरु अनि फेल हुने ममा खास केही फरक थिएन। साथीहरु पास भएर क्लास चड्थे। म झगडा गरेर।
फेल भएपछि पुरानो क्लासमा नयाँ साथीहरुसंग बस्नु पर्ने।
छुटेको साथीहरु सम्झेर खपीनसक्नुको दुख लाग्थ्यो। घरमा गएर झगडा गरिदिन्थें। स्कुल आउन मरिकाट्टे नमान्ने।
अन्तमा बाबा नैं एमपी सरको दफ्तरमा बिन्ती बिसाउन पुग्थे- 'सर यो बालखा छ। फेरि अलिक गट्ठे पनि छ। पास फेल बुझ्दैन। फेरि पूरा एक साल जान्छ। यो बर्ष दिदीचैंलाई सिकाइदे भन्छु' यत्ति भनेपछि एमपी सरलाई केही भन्नू नपर्ने। क्लास वनसम्म यसरी नैँ मेरो मसिहा भैरहे एमपी सर।
*****
क्लास टु पुग्दा ठिकसंग लेख्न सिकें। लेख्न कुनै सरमिसले हात समाइदिनु परेन।
यतिबेला घरको तर अवस्था नाजुक थियो। ट्युमर अपरेसनमा डाक्टरको लापरबाहीले आमाको थप धेरै रोग निम्त्यायो। आमालाई निको पार्न बाबाले झिटिझ्याम्टा हाले। बिसको उन्नाईस भएन।
हिरा काट्नु हिरैमा राखेर / दुख काट्नु दुखैमा हाँसेर
भन्न सजिलो, धेरै सजिलो / कसले पो बुझ्छ र मनको पहिरो / दैव छोडेर।
साँझपख सिकुवामा बसेर बाबाले लय हालेर गाउने यो गितले मनभित्र एक डोब बनाएको छ। तर यसको अर्थ बुझेर त्यतिबेला बाबाले गरेको संघर्ष बुझ्नु मलाई धेरै ठूलो हुनुपऱ्यो।
तीन चार बर्षजति ओछ्यान लागेकी आमालाई जिउँदो राख्न बाबाले दिनरात बालुवा बोकेर सकेनन्। हामीले खाने खानाभन्दा कहीं गुना महँगो थियो आमाले खाने दवाइ। बाबाले बालुवा संगसंगै धेरै ॠन पनि बोके।
त्यतिबेलाको अर्को समस्या हाम्रो पढाई थियो। बाबा यसलाई लिएर कुनै हालतमा पनि सम्झौता गर्न तयार थिएनन्। आफू केही लेख्ने अनि केही पढ्ने भएपछि परिक्षा सकेर आफ्नु परिणाम जान्ने इच्छा हुनथाल्यो। तर स्कुलमा फी नबुझाएकाहरुलाई सरमिसहरुले परिणाम नभनी खाली हात फर्काउँथे। खाली हात घर फर्किने केटाकेटीको पिडालाई बाबाले बुझेका थिए।
रिजल्ट हुन अगाडिको दिन बाबा बारीमा फलेको मकै, दाल, नयाँ धानको चामल अथवा हाम्रो माली गाइको घ्यू बोकेर एमपी सरलाई पुकार्न जान्थे-
'सर यसपटक पनि तेस्तै भयो। अर्को साल सब किलियर गर्छु। केटाकेटीको मन नदुखोस। '
एमपी सरले अन्य सरमिसहरुलाई हाम्रो रिजल्ट नरोकिदिनु भनिदिन्थे। भोलिपल्ट पास भएको रिजल्ट बोकेर कोइरीमा बालुवा उठाइरहेको बाबालाई देखाउन रङीतको बगर पुग्थ्यौं।
*****
उमेरले पाका भैसकेको एमपी सर त्यतिबेला केटाकेटीलाई पढाउन नसक्ने भैसकेका थिए। पढाउने काम अन्य सरमिसलाई छोडेर उनी शिक्षा निकेतनका औपचारिक हेडमात्र थिए। पोस्ट अफिसको काम सम्हाल्नुले एमपी सरलाई स्कुलपट्टिको मोह छुटाउन सकेन। बेलाबेला अफिसबाट हिँडेर स्कुल आउँथे। बाहिर उभिएर धेरैबेर घोरिन्थे। सरमिसले भित्र पढाइरहेका लेसन वरपर हात बाँधेर हिँड्दै ध्यानसंग सुन्थे। केही सोंचेजस्तो गर्थे। एकदिन एमपी सरले स्कुलको दलानमा मलाई घुँडा टेकिरहेको भेटे। उनीसंग आँखा जुध्नसाथ पिलपिल आँसु चुहियो। बलियो हुन हातले आँसु पुछ्न मनलाग्यो। मिसले कानबाट हात नहटाउनु भनेको सम्झिएँ। पुछिन।
एमपी सरले क्लासमा पढाइरहेको मिसलाई बोलाएर मलाई घुँडा टेकाउनुको कारण प्रेमसंग सोधे।
त्यो दिन मिसले सबैलाई एकपट्टी साधा-एकपट्टी रोल भएको खाता लिएर आउनु भनेकी थिइन्। घरमा फुटेको कन्ची पनि अडिन्थेन। बाबाले मेरो खाता किन्ने पैसा जुटाउन सकेनन्। फकाएर स्कुल पठाए। क्लासमा खाता ल्याउन नसक्नुको कारण ठिकसंग भन्न सकिन।
मिसबाट घुँडा टेकाउनुको कारण थाहा पाएपछि 'यसले खाता नल्याउनुमा यसको गलती छैन। यसको बाउले पैसा कमाउन सकेको छैन '..... यस्तै के के भनिराखेर हिँडेको एमपी सर एकछिनपछि मेरो लागि नयाँ खाता लिएर आए- एकपट्टी साधा, एकपट्टी रोल।
*****
क्लास फाइबमा शिक्षा निकेतन छोडेर अर्को स्कुलमा प्रवेस लिएपछि एमपी सर लगभग एक याद मात्र भएर रहे।
विदामा घर आएको बेला एक साँझ आएको खबर सुनेपछि आँखाबाट बाड जस्तो उर्लेर आए एमपी सर। एमपी सर अब छैनन्। सुनेर ग्वाँग्वाँ रोएँ। म रोएको देखेर बाबाले मलाई बालखामा जस्तो फकाएनन्। चुल्हाको छेउमा बसेर आफू पनि रोए। मुखामुख गरेर बाबा संगसंगै रोएको जिवनमा यो पहिलो चोटि थियो। 'तिम्रो छोराको निधार ठूलो छ। यो ठूलो मान्छे हुन्छ। तिम्रो दुखको दिन अब धेर छैन।'
काँधमा धाप मारेर एमपी सरले भनेको कुरामा कती विस्वास गर्दोहुन बाबा। अझ्झ छोराको आश गरेर बसेका छन्। धैर्य देखाउन सकेका होलान। अब त आश नगर्नु नि जस्तो लाग्छ। म छु, मनमनै एमपी सरलाई माफ माँग्दै भन्छु- 'सर तपाईले भन्नुभएजस्तो ठूलो मान्छे म हुन सकिन। बाआमाको दुख भनेको अझ जस्ताको तस्तै छ। बरु म आफै एउटा ठूलो दुख थपिएँ। तपाईजस्तै हुनु भनेर मलाई कहिले सिकाउनुभएन। तर म तपाईजस्तै हुन खोज्छु। धेरैजसो हुन सक्दिन। तर पनि कोसिस गरेर हेर्छु। मलाई बस एउटा कुरा थाहा छ, कि असल हुनलाई गोजिबाट पैसा खर्चिनु पर्दैन।'
No comments:
Post a Comment